Czy Sopot jest gotowy na kryzys klimatyczny? Kurort w obliczu upałów, ulew i sztormów

Sopot przygotowuje się na cieplejsze lato, gwałtowne ulewy i silniejsze wichury nie tylko hasłami o „zielonym mieście”, ale też bardzo konkretnymi inwestycjami. Miasto ma własny Plan adaptacji do zmian klimatu do 2030 roku oraz pierwsze podsumowanie jego realizacji za lata 2020–2021.

Wizja miasta na 2030 r. jest jasna: Sopot ma pozostać kurortem, w którym można bezpiecznie mieszkać, pracować i wypoczywać mimo zmieniającego się klimatu. Główny cel planu to utrzymanie wysokiej jakości życia mieszkańców poprzez dostosowanie infrastruktury i zarządzania miastem oraz podnoszenie świadomości klimatycznej sopocian.

Najwrażliwsze obszary, na których skupiono działania, to: zdrowie publiczne i grupy szczególnie narażone (seniorzy, dzieci, osoby chore i bezdomne), gospodarka wodna, transport, energetyka i różnorodność biologiczna.

Co dziś zagraża Sopotowi?

Analizy klimatyczne wykonane na potrzeby planu pokazują, że w perspektywie do 2050 r. Sopot czeka m.in. wzrost średniej temperatury, częstsze fale upałów, więcej dni z intensywnym deszczem oraz nieco większa suma rocznych opadów. Jednocześnie prognozowane są dłuższe okresy bez opadów i większe ryzyko suszy.

Jakie zagrożenia z tego wynikają? Dokument wymienia m.in.: upały i fale gorąca, fale chłodu, długotrwałe susze, nawalne deszcze i podtopienia, powodzie od strony morza, silny wiatr oraz burze, a także pogorszenie jakości powietrza.

21 działań, które mają uodpornić miasto

Plan adaptacji dzieli działania na trzy grupy: informacyjne i edukacyjne, organizacyjne oraz techniczne. W sumie wybrano 21 kategorii działań: od budowy systemów ostrzegania po rozwój błękitno–zielonej infrastruktury i modernizację kanalizacji burzowej.

Bezpieczeństwo i systemy ostrzegania

Jednym z priorytetów jest rozwój monitoringu i ostrzegania przed zjawiskami pogodowymi. Miasto inwestuje w:

• rozbudowę systemu pomiaru opadów i poziomu wody w zbiornikach retencyjnych (Okrzei, Kochanowskiego, Obodrzyców oraz w podziemnych zbiornikach przy ul. 23 Marca),
• monitoring wód gruntowych w piezometrach,
• system sms BlueAlert informujący mieszkańców o niebezpiecznych zjawiskach pogodowych,
• aktualizację miejskiego planu zarządzania kryzysowego.

Miasto współpracuje przy tym z państwowymi służbami ratowniczymi, Strażą Pożarną, WOPR, Policją czy PCK, oraz korzysta z systemów ostrzegania budowanych wspólnie z Gdańskiem.

Woda pod kontrolą – od kanalizacji po ogrody deszczowe

Sopot stawia mocno na gospodarkę wodną. To odpowiedź zarówno na rosnące ryzyko gwałtownych ulew, jak i letnich susz. Wśród zrealizowanych i trwających inwestycji raport wymienia m.in.:

• systematyczną modernizację kanalizacji deszczowej w rejonie Alei Wojska Polskiego, Na Wydmach, Słowackiego, Malczewskiego, Wejherowskiej, Książąt Pomorskich, Lipowej, Haffnera i innych ulic,
• budowę i przebudowę kanałów deszczowych m.in. w ulicach Abrahama, Andersa, Mickiewicza, Paderewskiego, Pogodnej i Architektów,
• odwodnienie ciągów pieszo-jezdnych zagrożonych zalewaniem,
• projekt „Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej” na dolnym tarasie miasta, który ma chronić niżej położone kwartały Sopotu przed zalewaniem,
• stworzenie ogrodu deszczowego przy Szkole Podstawowej nr 1.

Dodatkowo miasto kupiło cyfrową mapę cieków i potoków (także tych ujętych w kanały), mapę retencji oraz mapę spływu powierzchniowego. Na ich podstawie mają powstać modele hydrodynamiczne pokazujące, jak rozlewa się woda podczas ulewy – to narzędzie do planowania kolejnych inwestycji przeciwpowodziowych.

Walka z miejską wyspą ciepła oraz dbałość o bioróżnorodność to kolejny filar sopockiej strategii. Plan adaptacji kładzie nacisk na rozwój błękitno–zielonej infrastruktury: nowe nasadzenia, zbiorniki retencyjne, renaturyzację terenów zielonych oraz ochronę lasów Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego.

Zarząd Dróg i Zieleni w ostatnich latach posadził setki nowych drzew wzdłuż Alei Niepodległości i innych ulic oraz tysiące krzewów, bylin, traw ozdobnych i róż, założył łąki kwietne o łącznej powierzchni ok. 2200 m², a także kontynuował kształtowanie parków i zieleńców, redukując powierzchnie nieprzepuszczalne.

Jednocześnie miasto mierzy miejską wyspę ciepła. Specjalne pomiary prowadzone są przez Wydział Geodezji, a dane trafiają na ogólnodostępny serwer. Do ochrony bioróżnorodności ma się przyczynić także program „Sopockie Pszczoły”: zakupiono 30 uli i 30 rodzin pszczelich, promując jednocześnie przyjazne owadom nasadzenia w mieście.

Transport i energia – mniej spalin, mniej CO₂

Plan adaptacji łączy kwestie klimatu z polityką transportową. Miasto rozwija zrównoważoną mobilność, co ma zmniejszyć emisje i poprawić jakość powietrza. W ostatnich latach przebudowano Aleję Niepodległości w rejonie skrzyżowania z ul. Wejherowską, Malczewskiego i Armii Krajowej, tworząc śluzę autobusową i domykając układ dróg rowerowych, wyremontowano i wydłużono ścieżkę rowerową wzdłuż ul. Armii Krajowej (z wyniesionymi skrzyżowaniami dla bezpieczeństwa), prowadzono kampanie „Rowerowy Maj”, „Rowerem do pracy” czy „Rowerowa Stolica Polski”, zachęcające do przesiadki na jednoślad. Sopot korzysta też z systemu TRISTAR, który inteligentnie steruje ruchem w całej aglomeracji, ograniczając korki i emisje.

Kolejny krok to energooszczędne budynki i oświetlenie. Miasto modernizuje oświetlenie uliczne, zastępując stare oprawy lampami LED. Tylko w ostatnim okresie sprawozdawczym wymieniono kilkaset punktów świetlnych. Przeprowadziło termomodernizację 25 budynków użyteczności publicznej, m.in. szkół, przedszkoli, domu dziecka czy obiektów sportowych. Sopot wspiera także mieszkańców w wymianie źródeł ciepła i montażu instalacji fotowoltaicznych. W latach 2020–2021 dofinansowano 83 takie inwestycje oraz systemy gromadzenia wody deszczowej.

Straż Miejska kontroluje przy tym paleniska pod kątem spalania niedozwolonych substancji i wymienia flotę na mniej emisyjną – w tym na pojazdy hybrydowe.

Edukacja i udział mieszkańców

Adaptacja do zmian klimatu w Sopocie to nie tylko inwestycje, ale też praca z mieszkańcami. Plan podkreśla znaczenie kampanii informacyjnych, edukacji w szkołach i współpracy z organizacjami społecznymi.

Przykłady z ostatnich lat:

• kampania „Sopot naturalnie” – miejskie kubiki, ulotki, artykuły w „Przepisie na Sopot” i działania w mediach społecznościowych o ekologii i odpowiedzialnym korzystaniu ze środowiska,
• udział w projekcie „Ocean Zmian” Instytutu Oceanologii PAN, poświęconym m.in. zanieczyszczeniu morza i plaż,
• projekt „Sopockie Pszczoły” i liczne akcje proekologiczne,
• budżet obywatelski, w którym regularnie pojawiają się „zielone” projekty – od nasadzeń po małą retencję.

Co dalej?

Plan Adaptacji zakłada, że postępy będą oceniane co trzy lata na podstawie raportów. Dokument z 2022 r. pokazuje, że część działań jest w toku, część dopiero zaplanowana, a inne, zwłaszcza te organizacyjne i edukacyjne, mają charakter ciągły i będą towarzyszyć miastu aż do 2030 r.

Władze Sopotu podkreślają, że kluczowa jest konsekwencja i szeroka współpraca: od wydziałów Urzędu Miasta, przez Zarząd Dróg i Zieleni, po służby ratownicze i instytucje kultury. To one, razem z mieszkańcami, mają sprawić, że nadmorski kurort pozostanie przyjaznym miejscem do życia mimo coraz bardziej kapryśnej pogody.

[ZT]36719[/ZT]