Kiedy dziecko raczkuje? Jak mu w tym pomóc?

Pełzanie, czworakowanie i raczkowanie to pierwsze sposoby dziecka na samodzielne przemieszczenie się. Zachowanie tej kolejności nauki kolejnych motorycznych zdolności jest ważne dla późniejszego rozwoju małego człowieka. Czym jest raczkowanie? Jak zachęcić dziecko do nauki tego etapu?

Czym jest raczkowanie? Jak je odróżnić od pełzania i czworakowania?

Pełzanie to etap, na którym dziecko przemieszcza się do przodu za pomocą naprzemiennej pracy rąk i nóg. Niekiedy dziecko wykorzystuje wyłącznie ręce do przemieszczania się, w małym stopniu angażując nogi. Warto przyglądać się temu etapowi, ponieważ nierównomierne rozwijanie mięśni może skutkować późniejszymi problemami z postawą.

Czworakowanie polega na przemieszczaniu w pozycji klęku podpartego na kolanach i dłoniach oraz ustawieniu głowy w linii środkowej ciała, jako przedłużenia kręgosłupa.

Z kolei raczkowanie, jest czworakowaniem, ale... do tyłu. To zazwyczaj przygotowanie do etapu czworakowania. Z różnych przyczyn fizjologicznych, dziecku na początek łatwiej jest przemieszczać się w tył naprzemiennie przesuwając dłonie i nogi niż do przodu. Mogą mu w tym pomóc zabawki do nauki raczkowania.

Kiedy dziecko zaczyna raczkować i czworakować?

Zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia, zazwyczaj dzieci zaczynają czworakować i raczkować między 5 a 13 miesiącem życia. Pewna grupa dzieci (ok.10%) nie przemieszcza się tak w ogóle, od razu przechodząc do nauki stania i chodzenia.

Jeśli dziecko w wieku około roczku nie podejmuje aktywności związanej z samodzielnym przemieszczaniem się, warto skonsultować się z pediatrą, co może być przyczyną takiego stanu rzeczy. Być może wskazane będą wizyty u fizjoterapeuty.

Jak pomóc dziecku uczyć się czworakować?

Aby zachęcić malucha do czworakowania i raczkowania, warto układać je często na brzuchu na podłodze i rozkładając w pewnym oddaleniu od niego różne ciekawe przedmioty i zabawki. Chociaż zabawki do nauki raczkowania, takie jak samodzielnie przemieszczające się pluszanki czy piłeczki mogą stanowić dodatkową zachętę, nie ma konieczności korzystania z nich. Z pewnością jest to ciekawe urozmaicenie, ale większość dzieci osiąga swoje etapy rozwojowe również i bez tego typu zabawek.

Kiedy zgłosić się do fizjoterapeuty?

Warto obserwować dokładnie dziecko w trakcie nauki przemieszczania się. Jeśli dziecko nie wykorzystuje możliwości naprzemiennego ruszania rękami i nogami, intensywnie użytkuje głównie jedną rękę czy nogę w trakcie raczkowania czy pełzania, może to świadczyć o pewnych zaburzeniach napięcia mięśniowego. Wcześnie podjęta fizjoterapia pomoże zniwelować te problemy i zmniejszy ryzyko występowania nieprawidłowych wzorców ruchowych oraz wad postawy w przyszłości.

Większość dzieci do nauki prawidłowego chodzenia potrzebuje po prostu czasu i odpowiedniego środowiska. Warto zachęcać dziecko do aktywności na twardym podłożu jak podłoga, ale również eksplorowania trawnika (jeśli mamy pewność, że jest bezpieczny, pozbawiony ewentualnego szkła etc.). Układanie dzieci wyłącznie na miękkim podłożu od najwcześniejszych dni życia może prowadzić do opóźnionego rozwoju motorycznego.