Czy samorządom będzie łatwiej o pożyczkę? J. Karnowski: "pracujemy nad rozluźnieniem zasady zadłużania się"

O nowych przepisach dotyczących finansów jednostek samorządu terytorialnego rozmawiano podczas Samorządowego Forum Kapitału i Finansów w Katowicach.

Wiceminister funduszy i polityki regionalnej podkreślał, że ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego została przygotowana by ustabilizować finanse samorządów.

„Z jednej strony samorządy dobił „Polski Ład”, po drodze pandemia, wojna w Ukrainie i inflacja, która zwiększyła koszty obsługi długu cztero- pięciokrotnie. To, co było śladowe w budżetach większych miast, zaczęło być poważnym procentem” – wskazał wiceminister.

Zaznaczył też, że dotychczas zadłużenie samorządów wzrastało wraz z uruchamianiem naborów np. ze środków unijnych, ponieważ gminy potrzebowały środków na wkład własny, a po okresie programowania poziom zadłużenia spadał, natomiast obecnie tych spadków nie ma.

„Pracujemy, co nie jest do końca dobre, ale konieczne, nad rozluźnieniem zasady niemożliwości zadłużania się na wydatki bieżące. Trzeba z tym skończyć w pewnym momencie, ale jeszcze ten rok, dwa tego potrzebujemy” – powiedział Karnowski.

Zachęcał też samorządy do korzystania z pożyczek na zazielenianie miast, ponieważ są one nieoprocentowane i mogą pomóc sfinansować nie tylko odbetonowanie miast, ale również inwestycje wodno-ściekowe czy niskoemisyjny transport. „Ten instrument pomaga uwolnić środki już zaangażowane” – dodał. 

Samorządowcy biorący udział w debacie podkreślali, że nowa ustawa o dochodach JST jest kompromisem, który udało się wspólnie wypracować.

„Ustawa, które została stworzona dla samorządów nie jest satysfakcjonująca dla nas wszystkich, ale musimy patrzeć szerzej niż tylko przez pryzmat nie tylko przez pryzmat gmin, ale na to jak wygląda sytuacja państwa, jak wygląda sytuacja gospodarcza, jak wygląda sytuacja bezpieczeństwa. Te wszystkie aspekty trzeba brać pod uwagę i one są wypadkową tego, co otrzymaliśmy na końcu prac” – powiedział prezydent Katowic Marcin Krupa.

Dodał, ze największym problemem są zbyt małe środki zarezerwowane dla samorządów. Wskazał, że JST powinny otrzymać 32 mld zł, natomiast ustawa gwarantuje niespełna 25 mld zł 

„Musieliśmy osiągnąć kompromis, który nie do końca nas wszystkich satysfakcjonował” – powiedziała skarbnik Katowic Danuta Lange”.

„Po tym zdegradowaniu systemu oczekiwaliśmy nowych przepisów, które będą stabilizowały naszą sytuację i zapewniały samorządność i autonomię” - zaznaczyła. 

Lange wskazała, że obecnie samorządy są na etapie planowania budżetów i ta ustawa była bardzo potrzebna.  

„Pogodziliśmy się z tym że ta ustawa będzie mocno monitorowana i przez nas oceniana i cieszymy się, że te dochody będą bardziej neutralne i będą niezależne od ewentualnych ulg” – powiedziała Lange. „Dzisiaj mamy nadzieję na stabilność i współpracę. Jeżeli w tym kierunku będziemy zmierzać to zrównoważymy nasze budżety operacyjne, a jeżeli to się stanie to przestrzeń inwestycyjna będzie przed nami znacząco lepsza” – podsumowała.

O tym że ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego będzie wymagała monitorowania mówił też dr hab. Jacek Sierak

„Czy nowe rozwiązania ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego taki stabilny system zapewnią? Nie wiem, będziemy to oceniali, natomiast trudno jest to a’priori stwierdzić. W moim przekonaniu, jeżeli mówimy o dobrym systemie samorządowym, żeby można było realizować i zadania bieżące, i inwestycje chociażby unijne to system powinien być wydajny, stabilny, przejrzysty, efektywny i racjonalny. Powiązany z możliwością realizacji zadań. Samorządy są bardzo zróżnicowane, ta baza społeczno-gospodarcza jest bardzo różna i trudno w krótkim czasie taki racjonalny system dochodów samorządu terytorialnego zbudować” – powiedział dr Sierak.

Debata o nowym ustroju finansów samorządowych odbyła się w ramach XXII Samorządowego Forum Kapitału i Finansów. Organizatorem wydarzenia jest wydawnictwo Municipium.

Serwis Samorządowy PAP objął wydarzenie patronatem medialnym.

mr/