Czy Bruksela uratuje Sopot przed turystami? Marcin Kulwas o problemach z najmem krótkoterminowym

Rewolucja informatyczna XXI wieku doprowadziła m.in. do rozwoju platform internetowych, które z jednej strony ułatwiają dostęp do tańszego transportu (Uber, Bolt, Traficar) lub usług hotelowych (Booking.com, Tripadvisor, AirBnB), a z drugiej przysparzają problemów

Rewolucja informatyczna XXI wieku doprowadziła m.in. do rozwoju platform internetowych, które z jednej strony ułatwiają dostęp do tańszego transportu (Uber, Bolt, Traficar) lub usług hotelowych (Booking.com, Tripadvisor, AirBnB), a z drugiej przysparzają problemów; w pierwszym przypadku to jakość świadczonych usług, bałagan z hulajnogami, zajmowanie miejsc parkingowych, w drugim to przede wszystkim sprzyjanie powstawaniu szarej strefy w branży hotelowej oraz przenikanie uciążliwych usług do miejsc uważanych dotychczas za prywatne i spokojne. To jest właśnie źródło problemów z najmem krótkoterminowym, który stał się prawdziwą zmorą społeczności lokalnych we wszystkich miejscach uważanych za atrakcje turystyczne: od wielkich metropolii do małych kurortów, takich jak Sopot.

Na czym polega problem?

„W 2016 r. na Airbnb mieliśmy prawie 6000 mieszkań; dziś mamy ich prawie 14378. W tym czasie średni koszt miesięcznych czynszów za zwykłe mieszkania wzrósł o 42 proc. W 2023 roku ceny wzrosły o 15,1 proc., a 40 tys. florentczyków mieszkających w centrum narzeka, że nagle znaleźli się w apartamentowcach".

Ten sam tytuł prasowy w innym artykule pt. "Lake Tahoe has a people problem: how a resort town became unlivable" ("W Lake Tahoe ludzie mają problem: jak kurort przestał nadawać się do życia") przytacza podobną historię z USA. Jezioro Tahoe znajduje się w górach Sierra Nevada na granicy dwóch stanów: Kalifornii i Nevady, i z uwagi na swoje walory krajobrazowe jest jedną z największych atrakcji turystycznych na kontynencie amerykańskim.

Trójkąt bermudzki najmu krótkoterminowego

Można w tej historii znaleźć analogie z Sopotem. Miejsce staje się powszechnie popularne w latach 60. ubiegłego wieku, gdy zaczynają tu wypoczywać gwiazdy showbiznesu, m.in. Marylin Monroe i Frank Sinatra. Na przełomie stuleci mieszka i pracuje tu na stałe ok. 60 tys. osób, ale potem liczba ta zaczyna gwałtownie maleć – odwrotnie proporcjonalnie do liczby turystów (średnio 15 mln rocznie) i cen nieruchomości (te w zeszłej dekadzie wzrosły średnio prawie trzykrotnie). Mamy zatem eksodus pracowników sfery publicznej (np. nauczycieli) i pracowników niskiego szczebla, których, zgodnie z tytułem, nie stać tutaj na życie. W efekcie cierpi społeczność lokalna, bo spada jakość usług publicznych i zwyczajnie brakuje rąk do pracy. Uciążliwość – drożyzna – wyludnienie: swoisty trójkąt bermudzki najmu krótkoterminowego daje wszędzie znać.

To nie tylko problem Sopotu, to problem ogólnoświatowy

Nic dziwnego, że w końcu miasta i kurorty postanowiły działać. Zaczęło się od Nowego Jorku, gdzie w 2010 władze miasta wprowadziły minimalny okres najmu (30 dni). W 2014 San Francisco poszło w drugą stronę – ograniczono czas wynajmu dla turystów do 90 dni w roku. W czerwcu 2016 r. niemiecki sąd wprowadził zakaz wynajmowania w Berlinie całych mieszkań dla turystów, a chwilę później podobne ograniczenia wprowadziły władze Barcelony.  W 2017 roku przyjęto we Francji dekret, na mocy którego miasta powyżej 200 tys. mogą wprowadzać rejestry właścicieli udostępniających swe mieszkania turystom i ograniczać najem krótkoterminowy do 120 dni w roku. Z nowych przepisów błyskawicznie skorzystał Paryż. Powyższe działania przyniosły pewne pozytywne skutki, ale problemu nie rozwiązały. Zapewne dlatego tematem zainteresowały się w końcu instytucje Unii Europejskiej.

Jak UE chce uregulować najem krótkoterminowy?

Pod koniec 2023 roku Komisja Europejska przyjęła wniosek dotyczący uregulowania najmu krótkoterminowego poprzez identyfikację podmiotów świadczących takie usługi (czyli w praktyce sprowadzający się do rejestracji takich podmiotów i oferowanych lokali) oraz sprawozdawczości na linii platformy internetowe → organy publiczne (zbiorcze informacje o liczbie dostępnych obiektów oraz liczbie osób najmujących).

Analiza tego wniosku skłania do pewnych refleksji. Po pierwsze, jest to próba unifikacji rozwiązań, które pojawiły się już w różnych miejscach Europy. Po drugie, wniosek musi być przyjęty jeszcze przez Radę Unii Europejskiej i przegłosowany w Parlamencie Europy, zanim się stanie obowiązującym prawem. Po trzecie, mimo że będzie to rozporządzenie, a więc akt prawny stosowany bezpośrednio w państwach członkowskich UE (bez konieczności implementowania w prawie krajowym), to jednak w samej treści aktu przewidziane są 2 lata na wdrożenie rozwiązań w nim zawartych. Zatem jest to dopiero pierwszy, ale z pewnością nie wystarczający krok w dobrym kierunku. Z pewnością pomoże on ograniczyć szarą strefę i wpłynie na zmniejszenie uciążliwości dla sąsiadów wynajmowanych lokali. Właściciele przestaną być anonimowi, a ewentualne zaniedbania przy wynajmie powinny grozić wykreśleniem z rejestru, czyli w praktyce zakończeniem działalności.

A jak to wygląda w Sopocie?

Trzeba także pamiętać, że to wszystko niestety dotyczy tylko jednego z wierzchołków wspomnianego wcześniej „trójkąta bermudzkiego”. Kwestia wysokich cen nieruchomości z jednej strony oraz rosnącej liczby pustych mieszkań z drugiej wymagają omówienia w osobnym artykule.

____

Autor jest sopockim przedsiębiorcą, członkiem Stowarzyszenia Polska 2050 i kandydatem KWW Kocham Sopot do Rady Miasta.

Materiał sponsorowany - KWW KOCHAM SOPOT