Pod koniec ubiegłego roku wystawiono na sprzedaż zespół pałacowo-parkowy "Stawowie". Jest to największa prywatna nieruchomość w Sopocie, licząca blisko 4,5 ha. Jak czytamy w ogłoszeniu, obiekt mógłby zostać wykorzystany jako hotel lub ośrodek leczniczy. Jego sugerowana cena to 32,9 mln złotych.

[ZT]11973[/ZT]

Budynek znajduje się w pobliżu granicy Sopotu i Gdańska. Działkę otacza kute ogrodzenie stalowe, które wydziela przestrzeń, na której znajdziemy m.in. XIX-wieczny pałac - Villa Hochwasser oraz park obfitujący w stare drzewa. Ich wiek niejednokrotnie przekracza nawet 150 lat.

Jak informuje firma pośrednicząca w sprzedaży, budynek w chwili obecnej jest nieużywany.

Ogłoszenie dotyczące sprzedaży "Stawowia" ukazało się 23 grudnia na portalu Trojmiasto.pl.

Od 2003 obiekt stoi pusty, pozbawiony ogrzewania i bieżącej konserwacji, niszczeje i popada w ruinę, a zabytkowy park jest obecnie bardzo zaniedbany. Do początku września 2008 był własnością Urzędu Marszałkowskiego w Gdańsku. Obecnie jego właścicielem jest dawna firma Baltic Apartaments Sp. z o.o. ze Świecia, która w 2010 roku została przemianowana na Zespół Pałacowo-Parkowy Stawowie Sp. z o.o.

Historia Stawowia

(źródło: dawnysopot.pl)

W 1188 r. (18 marca bądź 2 lipca), książę Sambor I w akcie fundacyjnym klasztoru oliwskiego nadal Stawowie (Stanowe) cystersom. Prawdopodobnie w XIV w. osada została przekazana jako prebenda parafii św. Jakuba w Oliwie. 1 listopada 1772 r. na podstawie królewskiego zarządzenia gabinetowego Prusacy skonfiskowali wszystkie dobra klasztoru oliwskiego, wśród nich również folwark Hochwasser. W 1774 r. majątek kupił gdańszczanin Müller i w pobliżu drogi prowadzącej do Oliwy postawił oberżę. W dalszej kolejności posiadłość trafiła w ręce grupy kupców gdańskich, którzy po przejęciu sąsiadujących terenów, w tym sporego fragmentu lasu, urządzili na Stawowiu miejsce uczt i spotkań towarzyskich, wyposażone m.in w strzelnicę. Wkrótce ponownie zaczęła funkcjonować tu gospoda, do której odwiedzenia zachęcał postawiony na wzgórzu pawilon widokowy. W 1856 r. Stawowie nabył Heinrich Teodor Behrend, bogaty kupiec, armator i przemysłowiec, posiadający w Oliwie nad Potokiem Oliwskim odlewnie żelaza i fabrykę maszyn. Na miejscu dotychczasowych zabudowań powstała, istniejąca do dzisiaj, choć w nieco zmienionym kształcie, neorenesansowa willa, nawiązująca stylem do rezydencji włoskich. Wokół willi Behrend założył rozległy park, wykorzystując malownicze położenie terenu. Dzięki spiętrzeniu wód strumienia za pomocą niewielkich jazów powstały trzy stawy, wokół nich znajdowały się ścieżki spacerowe, kamienne nisze, lodownia. Na szczycie wzgórza po zachodniej stronie zabudowań, gdzie wcześniej stała wieża widokowa, wybudowano ozdobny belweder z tarasem na dachu.

W 1874 r. do Sopotu włączono okoliczne osady, w tym Stawowie. W 1871 liczba jego stałych mieszkańców wynosiła 5. Co ciekawe, fragment Danzigerstrasse położony w pobliżu posiadłości nazywano Schloss Hochwasser. W 1893 r właścicielem Stawowia stał się człowiek o nazwisku Dittrich. Na północ od willi, w rejonie ul. Smolnej, założył cegielnię (lata 1895-96), a po południowej stronie uruchomił gospodarstwo ogrodnicze. Za jego czasów (1899 r.) powstał także domek stojący w pobliżu bramy wychodzącej na ul. Czyżewskiego (Ludolphinerstrasse). W 1905 r posiadłość zakupiły pruskie władze wojskowe, by służyła wrzeszczańskim Leibhusarom z XVII Korpusu Armijnego jako miejsce odpoczynku i rekonwalescencji.

Po I wojnie Stawowie przeszło w posiadanie władz Wolnego Miasta Gdańska, które przekazały budynek z parkiem Szpitalowi Mariackiemu na oddział ozdrowieńczy. W 1933 r rozbudowano willę dodając nieproporcjonalnie duże południowe skrzydło. Przed budynkiem wybudowano taras z rozchodzącymi się na dwie strony parku schodami. Jego balustradę zdobią charakterystyczne wazy, pochodzące z czasów budowy willi przez Behrenda.

Po II Wojnie Światowej do 1953 r. w Stawowiu mieściło się Pogotowie Opiekuńcze dla dzieci wyswobodzonych z niemieckich obozów i sierociniec, a następnie od 1954 r. oddział położniczy szpitala miejskiego (decyzją Wydziału Zdrowia Miejskiej Rady Narodowej przeniesiony z budynku działającej jeszcze w latach międzywojennych kliniki chirurgiczno-położniczej przy ul. Abrahama/Hubertusalee 18, której założycielem był doktor Erich Demant). Od 1961 r. mało kto miał szansę szczycić się miejscem urodzenia: Sopot, gdyż oddział położniczy zlikwidowano, a w jego miejsce powołano Miejski Szpital Specjalistyczny Przeciwgruźliczy im. Dr Heleny Wolff (przemianowany następnie na Oddział Szpitalny Wojewódzkiego Zespołu Przeciwgruźliczego w Gdańsku i jeszcze później na Szpital Gruźlicy i Chorób Płuc). Na jego potrzeby w 1975 dobudowano w PRL-owskim stylu nieproporcjonalnie niskie, pozbawione ozdób drugie piętro i taras na dachu południowego skrzydła, burząc już całkowicie pierwotną harmonię budynku.

Szpital na Stawowiu przestał funkcjonować w 2004 r.

[ZT]8345[/ZT]