Sopot ma „Skwer Szkoły Sopockiej". Weekend z wykładami i debatą

Skwer znajdujący się w Parku Północnym otrzymał nazwę „Szkoły Sopockiej". Uchwała w tej sprawie została podjęta podczas dzisiejszej Sesji Rady Miasta. Zbiega się to z weekendem pełnym wydarzeń poświęconych szkole sopockiej, który odbędzie się w dniach 25-26 października 2025 r.

Nadanie nazwy ma związek z przypadającą w 2025 roku 80. rocznicą powstania Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Pięknych – instytucji, która dała początek szkole sopockiej. Jubileusz ten jest okazją do uhonorowania jej dorobku poprzez nazwanie przestrzeni publicznej, która będzie przypominać mieszkańcom i gościom o tym ważnym dziedzictwie kulturowym miasta.

Pomysł ten został zgłoszony przez Akademię Sztuk Pięknych w Gdańsku, a wniosek prezydentki Sopotu otrzymał pozytywną opinię Komisji do spraw nazewnictwa obiektów miejskich. Radni podczas czwartkowej sesji (23.10.2025 r.) zgodzili się na tę propozycję.

Czym była szkoła sopocka?

Określenie „szkoła sopocka" jest związane z Państwowym Instytutem Sztuk Plastycznych, który działał w Sopocie od października 1945 roku (później zmieniono nazwę na Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych w Gdańsku z siedzibą w Sopocie). Zajęcia odbywały się głównie w willi Bergera przy ul. Obrońców Westerplatte 24, a także w poniemieckiej Kunsthalle (obecny Sfinks) oraz w „Pawilonie" przy molo.

O „szkole sopockiej” mówi się również w kontekście grupy artystów prezentujących określoną postawę wobec doktryny socrealizmu w sztuce, narzuconej po II wojnie światowej. W gronie założycieli znaleźli się m.in.: Józefa i Marian Wnukowie, Jacek i Hanna Żuławscy, Juliusz i Krystyna Studniccy oraz Janusz Strzałecki. W kolejnych latach znaczącą rolę odegrali m.in. Artur Nacht-Samborski, Mieczysław Baryłko, Władysław Jackiewicz, Stanisław Teisseyre czy Kazimierz Śramkiewicz.

Weekend ze szkołą sopocką

Szkole sopockiej, jej historii i przedstawicielom będą poświęcone liczne wydarzenia, które zaplanowano w Sopocie na weekend 25-26 października 2025 r. W tych dniach, pod hasłem „80 lat szkoły sopockiej", odbędą się wykłady, spacer ulicą Obrońców Westerplatte oraz debata nad fenomenem artystycznym, politycznym i społecznym szkoły sopockiej.

80 lat szkoły sopockiej – program:

• godz. 12.00 „Feliks Dzierżyński a szkoła sopocka" – wykład prof. dr hab. Dariusza Markowskiego. Miejsce: Stan Surowy, ul. Boh. Monte Cassino 63 (Promenada Sopocka
  
  Wykład poświęcony będzie tematowi wielkoformatowego obrazu, który został odnaleziony podczas prac remontowych budynku pawilonu X Cytadeli Warszawskiej, przygotowujących w 2018 roku wnętrza Muzeum Niepodległości do uroczystych obchodów setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Tego zaskakującego odkrycia dokonali pracownicy Katedry Konserwacji-Restauracji Sztuki Nowoczesnej i Współczesnej UMK, którzy odsłonili ukryty za ścianką działową (od ponad 25 lat) obraz autorów wywodzących się z tzw. szkoły sopockiej. Twórcami wielkoformatowego obrazu o rozmiarach 280 cm na 560 cm., zatytułowanego „Dzierżyński na czele manifestacji 1 majowej 1905 r." są: Teresa Pągowska, Krystyna Łada-Studnicka, Juliusz Studnicki, Hanna Żuławska i Józefa Wnukowa.
   
• godz. 15.00 „Miejska przestrzeń szkoły sopockiej" – wykład prof. dr hab. inż. arch. Jacka  Dominiczaka. Miejsce: Stan Surowy, ul. Boh. Monte Cassino 63 (Promenada Sopocka
  
  Wykład oparty na tezie sopockiego trójkąta budynków szkoły sopockiej. Teza mówi, że takie ułożenie budynków powodowało, że studenci i profesorowie szkoły spotykali się na ulicach całego śródmieścia Sopotu i że mieszkańcy miasta niemal zawsze mogli ich tam spotkać, czuć ich obecność w mieście.

26 października – niedziela:

• godz. 12.00 „Śladami szkoły sopockiej" – spacer po ulicy Obrońców Westerplatte. Prowadząca: Olga Krzyżyńska, miejsce zbiórki: willa Bergera (ul. Obrońców Westerplatte 24)Spacer będzie wspomnieniem sopockich dziejów Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych, powstałej w 1945 w Sopocie i w 1954 roku przeniesionej do Gdańska. W trakcie spaceru zaprezentowane zostaną budynki przy ulicy Obrońców Westerplatte, kojarzone ze szkołą sopocką oraz związanymi z nią artystami – nie tylko plastykami. Spacer będzie urozmaicony licznymi zdjęciami omawianych miejsc i ludzi.
   
• godz. 14.00 „Szkoła sopocka. Fenomen artystyczny, polityczny i społeczny" – debata z udziałem: prof. dr hab. inż. arch. Jacka Dominiczaka, prof. ASP dr hab. Anny Reinert-Faleńczyk i dr Anny Zelmańskiej-Lipnickiej. Moderatorka: Anna Świtajska, miejsce: Stan Surowy, ul. Boh. Monte Cassino 63 (Promenada Sopocka)Debata na temat fenomenu szkoły sopockiej, którego nie daje się uchwycić w żadne sztywne definicje i ramy. Od lat jednak ten temat fascynuje i inspiruje historyków sztuki, malarzy, rzeźbiarzy i architektów. O przeszłości i teraźniejszości szkoły sopockiej i o jej wpływie na współczesnych twórców oraz o jej znaczeniu dla Trójmiasta na przestrzeni osiemdziesięciu lat będzie można posłuchać w trakcie rozmowy z wybitnymi autorytetami: Anną Reinert-Faleńczyk, sopocką artystką i profesorką ASP, Anną Zelmańską-Lipnicką, historyczką sztuki specjalizującą się w badaniu dokonań artystów ze szkoły sopockiej oraz profesorem Jackiem Dominiczakiem, architektem i profesorem ASP.

Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny.