Willa, w której gościł Witkacy 

Budynek, w którym dziś mieści się Młodzieżowy Dom Kultury przy al. Niepodległości 763 w Sopocie, jest bardzo piękną willą miejską wybudowaną ok. 1900 r., dla sopockiego przedsiębiorcy budowlanego Moritza Köhlera. Od początku lat trzydziestych (1931) willa przechodzi na własność firmy „Bergenske” Baltic Transports AG, potem (1937) „Bergtrans” Schipping Ltd. Mieszka w niej wraz z żoną Krystyną z Manowiczów Jens, dyrektor „Bergen-ske”, a w latach 1934-1938 także Einar Nielsen, od 1925 r. konsul generalny Norwegii w Wolnym Mieście Gdańsku. Z uwagi na znajomość Krystyny Ejbøl ze Stanisławem Witkiewiczem, podczas letnich miesięcy w 1936 r. willa przy al. Niepodległości 763 gościła pod swoim dachem małżeństwo Witkiewiczów.

Od 1940 roku budynek zostaje własnością Gminy Miasta Sopot, ale nadal aż do końca wojny mieszka w nim rodzina Ejbøl.

Architektura - niezmieniony kształt budynku 

Bryła budynku zachowała się w niemal niezmienionym stanie od czasów powstania. Architektura budynku czerpie z tradycji północnoniemieckiego i flamandzkiego późnego renesansu i manieryzmu.

Obiekt jest niezmiernie cenny pod względem konserwatorskim z uwagi na zachowane historyczne, oryginalne elementy wystroju architektonicznego.

Zabytkowe elementy - Stolarka okienna: Willa, obok budynku Ratusza, jest jednym z bardzo nielicznych budynków na terenie Sopotu z niemal całkowicie zachowaną historyczną skrzynkową stolarką okienną.

W budynku zachowały się różne typy okien: w elewacji frontowej reprezentacyjne okna z dekorowanym ślemieniem i rzeźbioną listwą przymykową, na klatce schodowej okna krosnowe wielopodziałowe z ocalonymi nielicznymi kolorowymi szybkami, na werandzie podnoszone okna typu angielskiego z przeciwwagą z unikatowymi okuciami obwiedniowymi, a także okna późniejsze z okresu międzywojennego. Na poddaszach, czyli w pomieszczeniach często służących celom gospodarczym, najczęściej stosowano okna tańsze, krosnowe. Tymczasem w willi przy al. Niepodległości 763 zaprojektowano okna skrzynkowe z wąską skrzynką, zapewniające bardzo dobrą izolacyjność cieplną. Świadczy to o zamożności inwestora i o wysokiej jakości stosowanych rozwiązań w budynku.

Prace remontowe objęły konserwację wszystkich okien w budynku, wymienione zostały tylko okna piwniczne oraz nieliczne okna o mniejszej wartości historycznej. Konserwacja stolarki okiennej polegała na oczyszczeniu i uzupełnieniu ościeżnic i ramiaków oraz zwiększeniu izolacyjności termicznej okien poprzez dołożenie dodatkowej szyby w skrzydłach wewnętrznych.

Wnętrza: Wewnątrz willi zachowało się wiele elementów oryginalnego wystroju. Szczególnie unikatowy jest zróżnicowany pod względem motywów secesyjny wystrój sztukatorski na sufitach sal na I piętrze. Zastosowano tu motywy składające się ze stylizowanych kwiatów i liści oraz motywy wstęgowe. Fasety zostały zdobione rytmem konsol z dekoracją kwiatową. Po zdjęciu wtórnych powłok malarskich w narożach Sali balowej ukazały się maszkarony, ukryte pod grubą powłoką kolejnych warstw farby. Podczas remontu zrekonstruowano zniszczone fragmenty sztukaterii oraz przywrócono bardzo bogatą kolorystykę dekoracji sufitów.

Wnętrza cechują bogato rzeźbione elementy drewniane tj. stolarka drzwiowa oraz balustrada i słupki klatki schodowej. Słupek początkowy został wytoczony w formie pucharu dekorowanego ornamentem okuciowym. Podczas remontu uzupełnione brakujące słupki balustrady, oczyszczono poręcz

.

Szczególnie unikatowe są reprezentacyjne drzwi czteroskrzydłowe prowadzące do pomieszczeń na parterze. Dolne płyciny środkowych skrzydeł ozdobione zostały ornamentem w postaci wpisanego w kształt kielicha ornamentu roślinnego, a listwa oddzielająca płyciny została zdobiona ornamentem z motywem fali morskiej. Oryginalnie wszystkie drzwi w holu na parterze były pokryte mazerunkiem czyli malarstwem imitującym słoje drewna. Podczas prac remontowych przywrócono historyczny wygląd holu tj reprezentacyjnych drzwi prowadzących do holu z klatki schodowej oraz wszystkich drzwi prowadzących do pomieszczeń, a także listwy ozdobnej i innych elementów drewnianych.

Prace konserwatorskie objęły także posadzki. Odsłonięto i wycyklinowano dekoracyjne parkiety.

Oryginalna pierwotna posadzka w sieni w formie płytek ceramicznych dekorowanych fakturalnie i ornamentem roślinnym. Został zdjęta i poddana zabiegom konserwatorskim. Dzięki pieczołowitym zabiegom konserwatorów, udało się przywrócić jej wygląd z czasów powstania budynku.

Całkowity koszt inwestycji to ok 3,5 mln zł.

• Materiał przygotowała Aleksandra Narczewska z Biura Konserwatora Zabytków Urzędu Miasta

zdjęcia: UMS/Konserwator Zabytków oraz facebook MDK Sopot - https://www.facebook.com/mdk.sopot1/

[ZT]1372[/ZT]